Τα Κληροδοτήματα των Πωγωνήσιων

Τα Κληροδοτήματα των Πωγωνήσιων

Γράφει η Αναστασία Χρήστου Μηχανολόγος Μηχανικός

Εδώ και αιώνες η δύσκολη ζωή του τόπου μας οδήγησε πολλούς από τους προγόνους μας στην ξενιτιά. Οι άνθρωποι αυτοί στα μέρη όπου βρέθηκαν δούλεψαν, δημιούργησαν περιουσίες, δεν ξέχασαν όμως την γενέθλια γη. Οι Πωγωνήσιοι της διασποράς φρόντισαν, ο καθένας με τον τρόπο του, τον τόπο τους και τους ανθρώπους του. Έχτισαν εκκλησίες και βρύσες, άνοιξαν δρόμους, άφησαν κληροδοτήματα για διάφορους κοινωφελείς σκοπούς.

Είναι αξιοσημείωτο ότι στο βιβλίο «ΗΠΕΙΡΟΣ – 4.000 Χρόνια Ελληνικής Ιστορίας και Πολιτισμού» που κυκλοφόρησε από την Εκδοτική Αθηνών με την εποπτεία του Ακαδημαϊκού Μ.Β. Σακελλάριου το Βασιλικό Πωγωνίου αναφέρεται έκτο σε αριθμό κληροδοτημάτων σε όλη την Ήπειρο, μετά τα Ιωάννινα, την Άρτα, την Ζίτσα, το Μέτσοβο και το Γραμμένο.

Αυτά τα κληροδοτήματα, όποια μορφή και αν έχουν (είτε πρόκειται για βρύσες και πηγάδια, είτε πρόκειται για χρήματα και μετοχές) οφείλουμε εμείς οι απόγονοί τους να τα διατηρήσουμε, να τα αξιοποιήσουμε και, γιατί όχι, να τα αυξήσουμε πάντα με γνώμονα το καλό του Πωγωνίου και των Πωγωνήσιων.

Πέρα λοιπόν από τις τυπικές υποχρεώσεις, όπως είναι η δημοσίευση ισολογισμών και προϋπολογισμών η συντήρηση των κτισμάτων κ.α. θα πρέπει όσοι τα διαχειρίζονται να σκύψουν με περισσή φροντίδα πάνω σ’ αυτά ώστε να τα κάνουν, γιατί όχι, έναν μοχλό ανάπτυξης της περιοχής μας.

Είναι σημαντικό λοιπόν να γίνει μία λεπτομερής καταγραφή των κληροδοτημάτων με στοιχεία για τις αξίες τις οποίες αυτά διαχειρίζονται (μετρητά, μετοχές, ακίνητα κλπ) καθώς πολλά από αυτά είναι σήμερα ανενεργά ή ακόμη και άγνωστα στους δικαιούχους, παρατημένα στο έλεος καταπατητών. Όσα δε είναι ακόμη μπλεγμένα σε διαμάχες με διάφορους διεκδικητές (επίδοξους κληρονόμους, γείτονες κλπ) θα πρέπει με σοβαρότητα να ξεκαθαριστεί το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς.

Καθώς οι Πωγωνήσιοι ευεργέτες έδωσαν την διαχείριση των κληροδοτημάτων κατά κανόνα στις τοπικές κοινωνίες των χωριών απ’ όπου κατάγονται (παλαιότερα στην δημογεροντία, αργότερα στην ενορία και την κοινότητα), είναι απαραίτητο και σήμερα ακόμα αυτές να έχουν πρωτεύοντα ρόλο σε αυτήν. Πρέπει όμως επίσης να ασχοληθούν και εξειδικευμένοι επιστήμονες, οικονομολόγοι, μηχανικοί και άλλοι, ώστε να επιτευχθεί και η μέγιστη απόδοση και η βέλτιστη αξιοποίησή τους.

Παράλληλα πρέπει να μελετηθούν με προσοχή οι επιθυμίες των ευεργετών μας, ώστε τα κληροδοτήματα να αξιοποιηθούν σύμφωνα με το γράμμα αλλά και το πνεύμα τους. Και μιλάμε για το πνεύμα τους γιατί είναι φυσικό ότι σε πολλές περιπτώσεις οι επιθυμίες έχουν ξεπεραστεί από την εποχή και δεν είναι εφικτό να τηρηθούν κατά γράμμα. Το σημείο αυτό είναι πολύ σημαντικό καθώς η διαφορετική από τις επιθυμίες του διαθέτη χρήση ενός κληροδοτήματος υπάρχει κίνδυνος να εμπλέξει τους διαχειριστές σε δικαστικές διαμάχες, με αποτέλεσμα άσκοπα έξοδα αλλά και κίνδυνο απώλειας του κληροδοτήματος.

Κυρίως είναι απαράδεκτο να χρησιμοποιούνται τα έσοδα από τα κληροδοτήματα για να καλύψουν ελλείψεις της δημοτικής ή κρατικής αρχής, για να γίνονται έργα προεκλογικών σκοπιμοτήτων ή, σε σπάνιες περιπτώσεις ελπίζουμε, για να αποκομίσουν κάποιοι προσωπικά οφέλη.

Πάντα θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι τις περιουσίες που με κόπο και ιδρώτα οι πρόγονοί μας συγκέντρωσαν στο εξωτερικό, θα πρέπει να τις χειριστούμε με τον μέγιστο δυνατό σεβασμό αν θέλουμε να λογιζόμαστε αντάξιοί τους.